بیش فعالی، اختلالی است که در ذهن بسیاری از افراد مربوط به دوران کودکی می‌شود. احتمالا اگر به شما بگویند که به واژه‌ی بیش فعالی فکر کنید، تصویر یک کودکِ درحال جنب و جوش، در گوشه‌ی ذهنتان نقش می‌بندد. در اکثر موارد افراد نمی‌توانند یک فرد بزرگسال بیش فعال را تصور کنند.
باور به بیش فعالی بزرگسالان تا دهه‌های قبل، هنوز میان متخصصان این حیطه پذیرفته نشده بود. اکثر متخصصان معتقد بودند که بیش فعالی اختلالی است که در دوران کودکی رواج دارد و در بزرگسالی به پایان می‌رسد. با این همه، بعد از گذشت مدتی طبق شواهد، خلاف این باور اثبات شد. شواهد حاکی از آن بودند که تقریبا 60 درصد از کودکان بیش فعال، تا بزرگسالی نشانه‌های خود را حفظ می‌کنند و بیش فعال باقی می‌مانند. از این‌رو، همچنان نیاز به درمان این اختلال در بزرگسالی وجود دارد. در ادامه‌ی این مقاله، قرار است که شما را با بهترین روش‌های درمانی بیش فعالی بزرگسالان آشنا کنیم. پس با ما همراه باشید.
چگونه بیش فعالی اتفاق می‌افتد؟
قبل از اینکه به سراغ درمان‌های این اختلال برویم، خوب است نگاهی به سبب‌شناسی بیش فعالی بزرگسالان بیندازیم. مهم‌ترین دلیلی که برای بیش فعالی مطرح می‌شود، عوامل زیستی است. در خیلی از موارد، مسائل ژنتیکی و ارثی باعث ایجاد این بیماری می‌شود. همچنین، در ساختار مغزی این افراد، نارسایی‌هایی وجود دارد. برای مثال، طبق بررسی‌های انجام شده با تصویربرداری‌های مغزی، قشر پیشانی اکثر افراد بیش فعال، فعالیت نابهنجاری از خود نشان می‌دهد. شاید از خود بپرسید این مسئله چه ربطی به بیش فعالی دارد؟ در جواب باید گفت، قشر پیشانی، مرکز اصلی توجه، کنترل رفتارهای تکانشی و حافظه‌ی فعال است. وقتی که این ناحیه دچار اختلال باشد، افراد دست به رفتار تکانشی می‌زنند. همچنین، در توجه کردن فعال مشکل دارند.
به علاوه گفته می‌شود که در افراد مبتلا به بیش فعالی بزرگسالان، در انتقال‌دهنده‌های عصبی مثل نوراپی‌نفرین و دوپامین نیز نقص وجود دارد. این انتقال‌دهنده‌های عصبی می‌توانند تاثیر مستقیمی روی رفتار افراد داشته باشند. وجود نقص در آنها، باعث بروز رفتار بیش فعالانه می‌شود.
اولین درمان بیش فعالی بزرگسالان، دارودرمانی
همانطور که قبلا گفتیم، اصلی‌ترین عامل این اختلال را نابهنجاری در عملکرد مغز و انتقال‌دهنده‌های عصبی می‌دانند. از این‌رو، خط اول درمان بیش فعالی بزرگسالان را دارودرمانی در نظر می‌گیرند. دارودرمانی می‌تواند تا حد خیلی زیادی فعالیت کژکار انتقال‌دهنده‌های عصبی مثل نوراپی‌نفرین و دوپامین را تنظیم کند.
داروهای رایجی که برای درمان بیش فعالی بزرگسالان به کار برده می‌شود، داروهای محرک مثل متیل‌فنیدیت یا متیل‌فنیدات و… است. این داروها، مجوز سازمان FDA را دارند و عوارض آنچنانی برای فرد برجا نمی‌گذارند. در بیشتر مواقع با مصرف دارو، اکثر نشانه‌های بیش فعالی مثل، رفتار تکانشی، عدم تمرکز و… حل می‌شود.
دومین درمان بیش فعالی بزرگسالان، نوروفیدبک
نوروفیدبک یکی از پرکاربردترین راه‌های درمان بیش فعالی بزرگسالان محسوب می‌شود. درحال حاضر، درمان نوروفیدبک یک روش طلایی برای حل مشکلاتی مثل نقص توجه و تمرکز در بیش فعالی به حساب می‌آید. در این روش، دستگاه‌هایی را به بیمار متصل می‌کنند که مدام از عملکرد مغز و بدن فرد به وسیله‌ی نور یا صدا به او بازخورد یا فیدبک می‌دهد.
به این طریق، فرد یاد می‌گیرد که چگونه به طور ارادی، بر مغز و بدنش کنترل پیدا کند. مثلا برای حل نقص توجه، ممکن است بازی کامپیوتری را به فرد ارائه دهند. در این بازی هروقت فرد بتواند تمرکز کند، بازی ادامه پیدا می‌کند اما به محض اینکه حواسش پرت شود، بازی متوقف می‌شود. اینگونه فرد برای ادامه‌ی بازی، سعی می‌کند که بر مشکل نقص توجه خود غلبه و مدت زمان بیشتری را متمرکز شود. در ادامه فرد، می‌آموزد که چگونه می‌تواند مدت زمان بیشتری متمرکز بماند و حواسش به راحتی با کوچک‌ترین محرک خارجی پرت نشود.
سومین درمان بیش فعالی بزرگسالان، مداخلات روانی-اجتماعی
عنصر مهمی که می‌تواند در کنار دارودرمانی یا سایر روش‌های درمان بیش فعالی بزرگسالان موثر واقع شود، مداخلات روانی-اجتماعی است. این درمان، عناصری مثل آموزش روانی، جبران مهارت‌های سازماندهی، تعدیل رفتار در محل کار و منزل، آموزش مهارت‌های اجتماعی را شامل می‌شود.
شاید از خود بپرسید، این موارد به چه دردی می‌خورند؟ در جواب باید گفت، از آنجایی که افراد بیش فعال معمولا در سازماندهی امور دچار ضعف می‌شوند، آموزش مهارت‌های جبرانی در این زمینه، می‌تواند به آنها کمک کند که دچار بحران نشوند. برای مثال، یک بزرگسال بیش فعال، ممکن است بخاطر مشکل در سازماندهی کارها، از کارش اخراج شود اما با آموزش مهارت‌های جبرانی، می‌تواند بر این مشکل غلبه کند. به علاوه، اکثر افراد بیش فعال بخاطر رفتار تکانشی و ناپسند از نظر اجتماع، آنچنان محبوب نیستند. آموزش مهارت‌های اجتماعی می‌تواند به این افراد کمک کند که رابطه‌ی اجتماعی خود با دیگران را از دست ندهند و مشکلات ناشی از آن را حل کنند.
در آخر باید گفت، بیش فعالی بزرگسالان شاید مانند کودکی آنچنان مشهود نباشد اما می‌تواند رنج عمیقی را برای خود بیمار ایجاد کند. از این‌رو بسیار حیاتی است که با مراجعه‌ی به موقع به روانپزشک و دریافت دارو، به درمان آن پرداخت.
بیشتر بخوانید: علائم نقص توجه در بزرگسالان
نظر شما