یکی از وضعیت هایی که با افزایش سن و سالمندی ممکن است اتفاق افتد بی خوابی شبانه است. درمان بی خوابی شبانه سالمندان نیازمند پیدا کردن علل اصلی این اختلال متناسب با وضعیت فرد است. چندین عامل مختلف می توانند در بی خوابی شبانه سالمندان نقش داشته باشند.
ما در این مقاله به بررسی علل اصلی بی خوابی شبانه سالمندان همراه با راهکارهای موجود جهت درمان بی خوابی سالمندان خواهیم پرداخت.
علل بی خوابی شبانه سالمندان
مهمترین عواملی که در بی خوابی شبانه سالمندان نقش دارند شامل موارد زیر می گردند:
عوامل محیطی
عوامل محیطی می توانند مربوط به شرایط اتاق خواب باشند مانند سرد یا گرم بودن بیش از حد، صدای زیاد، نور زیاد. در برخی موارد هم شاهد بی خوابی شبانه سالمندان در پی تغییر خانه و رفتن به یک مکان جدید نیز هستیم.
درمان بی خوابی سالمندان در این وضعیت بیشتر با فراهم ساختن شرایط محیطی مناسب و رفع عوامل مزاحم صورت میگیرد. از تکنیکهای روانشناختی برای سازگار شدن سالمند با محیط جدید نیز می توان استفاده کرد.
عوامل رفتاری و اجتماعی
با ورود به دوره سالمندی روندها و رفتارهای قبلی زندگی می توانند تا حد زیادی تغییر کنند از جمله برنامه خواب، شرایط شغلی (بازنشسته شدن)، سبک زندگی، از دست دادن عزیزان و ….
مصرف برخی داروها
با توجه به مشکلات ناشی از بالا رفتن سن، بیشتر سالمندان اقدام به مصرف داروهای مختلفی می کنند که برخی از آنها می توانند موجب بی خوابی شوند از جمله: تئوفیلین، داروهای هورمونی، کورتیکواستروئیدها، آنتی کولینرژیک، داروهای محرک، داروهای ضد افسردگی، ضد احتقان خوراکی، داروهای ضد فشار خون، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
در این مورد با قطع مصرف داروهای غیر ضروری یا جایگزین کردن داروها می توان به درمان بی خوابی شبانه سالمندان کمک کرد.
مشکلات پزشکی و روانپزشکی
برخی از شرایط روانپزشکی و پزشکی می توانند موجب بی خوابی بخصوص بی خوابی شبانه سالمندان شوند مانند: اختلالات شناختی، حملات پانیک، افسردگی، اضطراب، اسکیزوفرنی، زوال عقل، دیابت، فیبرومیالژیا، فشار خون بالا، بیماری قلبی عروقی و….
اختلالات خواب
اختلالات خواب مجموعه ناهنجاری هایی هستند که دلیل عصبی یا فیزیکی دارند و در روند طبیعی خواب اختلال ایجاد می کنند که شامل موارد زیر می گردند: آپنه خواب، سندرم پای بی قرار، اختلال حرکت دوره ای اندام، اختلال رفتاری حرکت سریع چشم و تغییر ریتم شبانه روزی وابسته به سن.
درمان بی خوابی شبانه سالمندان
به طور کلی درمان بی خوابی شبانه سالمندان به دو صورت درمانهای غیر دارویی و درمانهای دارویی انجام می گیرد. البته با توجه به وضعیت فرد درمانهای غیر دارویی اولویت اول هستند و در صورت ناکافی بودن پزشک اقدام به تجویز دارو می کند.
درمان بی خوابی شبانه سالمندان بدون دارو
درمان شناختی رفتاری برای بی خوابی (CBTi)
شامل استفاده از تکنیک های شناختی و رفتاری می گردد مانند درمان کنترل محرک، آموزش آرامش، بازسازی شناختی و آموزش بهداشت خواب. هدف از این شیوه درمانی، جایگزینی افکار ناسازگار و عادات بد خواب و کاهش برانگیختگی مرتبط با خواب می باشد.
کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی
این تکنیک برای درمان بی خوابی سالمندان ناشی از استرس مفید است. مبنای این شیوه درمانی ایجاد تغییر واکنش به استرس در فرد آن هم با آموزش آگاهی هدفمند و پذیرش وضعیت موجود است.
نور درمانی
شرایطی مانند افزایش سن و تغییر در سبک زندگی می توانند ریتم شبانه روزی بدن را به هم بریزند. نور درمانی با تقویت ریتم شبانه روزی می تواند در درمان بی خوابی شبانه سالمندان موثر باشد. این تکنیک به بازسازی صحیح چرخه خواب و بیداری کمک می کند.
درمان بی خوابی شبانه سالمندان با دارو و اقدامات پزشکی
در صورتی که درمان بی خوابی شبانه سالمندان با تکنیکهای بالا میسر نباشد و یا اینکه عامل بی خوابی یک دلیل پزشکی داشته باشد دارو تجویز می گردد.
برای مثال سالمندان بیشتر مستعد بی خوابی شبانه ناشی از مشکلات تنفسی مانند آپنه خواب هستند. بسیاری از سالمندان مبتلا به آپنه خواب را می توان با تکنیک فشار هوای مثبت مداوم (CPAP) درمان نمود.
بنا به تشخیص پزشک یا روانپزشک داروهای مختلفی برای درمان بی خوابی سالمندان در دسترس هستند. از جمله:
- بنزودیازپین ها (لورازپام، تمازپام و کلونازپام)
- خواب آورهای غیر بنزودیازپین
- داروهای ضد افسردگی و….
هر دارو عوارض جانبی خاص خود را دارد. بنابراین استفاده از دارو باید توسط پزشک معالج و تنها در یک دوره تعیین شده و مشخص صورت گیرد.
درمان بی خوابی شبانه سالمندان در اصفهان
دکتر فغانی متخصص روانپزشکی و درمان انواع اختلالات روان و اعصاب در اصفهان هستند. شما می توانید برای دریافت نوبت ویزیت و مشاوره درباره درمان بی خوابی شبانه سالمندان و همچنین انواع اختلالات مرتبط با روان و اعصاب با مطب ایشان تماس بگیرید.
مطالب مرتبط: علت بی قراری در پیری
نظر شما